Buscaol web

Dendi Güiquipeya
(Rederigíu dendi Escrucaol web)
Buscaol web Mozilla Firefox

Un buscaol o precuraol[1] es una apricación software que premiti al usuáriu arrecuperal i visoreal decumentus d'ipertestu, polo heneral descritus en HTML, dendi sirvioris web de tol mundu a través d'Internet. Esta redi e decumentus se llamá World Wide Web (WWW). Cualisquiel buscaol atual premiti muestral u ehecutal gráficus, secuéncias de vídiu, son, animacionis i pogramas diversus, amás del testu i los atihus.

La huncionaliá básica dun buscaol web es premitil la visorealiçación de decumentus de testu, posibrienti con recursus murtimeya encrustaus. Los decumentus puein estal assitiaus ena computaora ondi está el usuáriu, peru tamién puein estal en cualisquiel otru dispositivu qu'esté conetau a la computaora el usuáriu u a través d'Internet, i que tenga los recursus nesezárius pala trasmisión de los decumentus (un software sirviol web). Estus decumentus, normalmenti conocius cumu páhinas web, posein atihus que atihan una parti testu u una imahin a otru decumentu, normalmenti relacionau con el testu u la imahin.

El seguimientu d'atihus duna páhina a otra, assitiá en cualisquiel computaora conetá a la Internet, se llama buscaeru.

Estória[Edital | Editá'l códigu]

El primel buscaol, esarrollau nel CERN a finalis de 1990 i prencipius de 1991 pol Tim Berners-Lee, era bastanti sofisticau i gráficu, peru solu furrulaba en estacionis NeXT.

El buscaol Mosaic, qu'al prencipiu furrulaba en entornus UNIX sobri X11, hue el primeru que s'estendió ebiu a que prontu el NCSA preparó velsionis pa Windows i Macintosh. Sin embargu, pocu aluspués entró nel mercau Netscape Navigator que nel intri superó en capaciais i velociá a Mosaic. Esti buscaol tini la ventaha e huncional en abati tolos UNIX, asín cumu en entornus Windows.

Estimación del usu nel periu 1996-2006

Internet Explorer (Ex Spyglass Mosaic) hue l'apuesta tardia e Microsoft pa entral nel mercau i ogañu á conseguiu vencel al Netscape Navigator entri los usuárius de Windows. Enos úrtimus añus s'á viviu un auténticu estrumpiu el númiru de buscaoris, qu'ofrecin ca vezi una mayol entegración con el entornu e ventanas nel que s'ehecutan. Netscape Communications Corporation liberó el cóigu huenti el su buscaol, naciendu d'esta horma el proyeutu Mozilla.

Finalmenti Mozilla hue reescritu endi ceru tras eciilsi a esarrollal i gastal cumu basi un nuevu conhuntu e widgets murtipratahorma basau en XML llamau XUL i estu hizu que tardara albondu mas en apaicel de lo previstu nun prencipiu, apaiciendu una velsión 1.0 de gran caliá i pa una tupa pratahormas a la vezi el 5 e Húniu el 2002.

A finalis de 2004 apaici nel mercau Firefox, una rama d'esarrollu e Mozilla que pretendi hazelsi con parti el mercau d'Internet Explorer. Se trata dun buscaol mas liheru qu'el su hermanu mayol.

Usu atual de buscaoris web[Edital | Editá'l códigu]

Uguañoti el buscaol mas gastau nel mundu es Internet Explorer en tolas sus velsionis, angunas impresas endican qu'esta ventaha s'ebi a que vini entegrau con Windows. Detrás d'esti está el buscaol de Mozilla Firefox... el cual s'está populariçandu ca vezi más, esti es un competiol sériu al proutu e Microsoft. Desistin tamién los escrucaoris Safari, Netscape Navigator i Opera los cualis tinin un usu e menus del 2% nel mercau.

Sabulugaris de buscaoris web[Edital | Editá'l códigu]

Mercau en Eneru e 2008
Internet Explorer - 75.47%
Firefox - 16.98%
Safari - 5.82%
Opera - 0.62%
Netscape - 0.61%
Mozilla - 0.32%
Algotrus - 0.17%
  • Amaya, el W3C
  • Internet Explorer i derivaus:
    • Avant Browser
    • Maxthon
    • G-Browser
  • Mozilla (SeaMonkey) i derivaus:
    • Mozilla Firefox
    • Beonex
    • Buscaol web IBM pa OS/2
    • Aphrodite
    • Flock
    • Galeon pa GNOME
    • Epiphany pa GNOME
    • Skipstone
    • K-Meleon pa Windows
    • Camino pa Mac OS X
  • Netscape Navigator (hata la velsión 4.xx)
  • Opera
  • Konqueror (KHTML)
    • Abrowse
  • Safari
  • iCab
  • OmniWeb
  • Dillo
  • IBrowse
  • AWeb
  • Voyager
  • Espial Escape
  • HotJava
  • IEs4Linux

Buscaoris web basaus en testu:

  • Links
  • Lynx
  • Netrik
  • w3m

Primerus buscaoris (que ya nu s'están esarrollandu):

  • Cello
  • CyberDog
  • MidasWWW
  • Mosaic
    • Spyglass Mosaic
  • ViolaWWW

Atijus p'ahuera[Edital | Editá'l códigu]

  1. Sigún el Dicionariu d'equivalencias castellanu-estremeñu