Diferencia entre revisiones de «Prometeu»
c r2.7.1) (Robó Añiiu: jv:Prometheus (mitologi) |
c Bot: Migrating 61 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q83160 (translate me) |
||
Línia 36: | Línia 36: | ||
[[Category:Literatura]] |
[[Category:Literatura]] |
||
[[Category:Mitologia griega]] |
[[Category:Mitologia griega]] |
||
[[af:Prometheus]] |
|||
[[als:Prometheus (Mythologie)]] |
|||
[[ar:بروميثيوس]] |
|||
[[az:Prometey]] |
|||
[[be:Праметэй]] |
|||
[[be-x-old:Прамэтэй]] |
|||
[[bg:Прометей]] |
|||
[[bn:প্রমিথিউস (দেবতা)]] |
|||
[[br:Prometheüs]] |
|||
[[bs:Prometej (mitologija)]] |
|||
[[ca:Prometeu (mitologia)]] |
|||
[[cs:Prométheus]] |
|||
[[cy:Promethëws]] |
|||
[[da:Prometheus]] |
|||
[[de:Prometheus]] |
|||
[[el:Προμηθέας]] |
|||
[[en:Prometheus]] |
|||
[[eo:Prometeo]] |
|||
[[es:Prometeo]] |
|||
[[et:Prometheus]] |
|||
[[eu:Prometeo]] |
|||
[[fa:پرومته]] |
|||
[[fi:Prometheus]] |
|||
[[fr:Prométhée]] |
|||
[[he:פרומתאוס]] |
|||
[[hr:Prometej (mitologija)]] |
|||
[[hu:Prométheusz]] |
|||
[[hy:Պրոմեթևս]] |
|||
[[id:Prometheus (mitologi)]] |
|||
[[is:Prómeþeifur]] |
|||
[[it:Prometeo]] |
|||
[[ja:プロメーテウス]] |
|||
[[jv:Prometheus (mitologi)]] |
|||
[[ka:პრომეთე]] |
|||
[[ko:프로메테우스]] |
|||
[[la:Prometheus]] |
|||
[[lb:Prometheus]] |
|||
[[lt:Prometėjas]] |
|||
[[lv:Prometejs]] |
|||
[[mk:Прометеј]] |
|||
[[nl:Prometheus (mythologie)]] |
|||
[[no:Prometheus]] |
|||
[[oc:Prometèu]] |
|||
[[pl:Prometeusz (mitologia)]] |
|||
[[pnb:پرومیتھیس]] |
|||
[[pt:Prometeu]] |
|||
[[ro:Prometeu]] |
|||
[[ru:Прометей]] |
|||
[[sh:Prometej]] |
|||
[[simple:Prometheus]] |
|||
[[sk:Prometeus (mytológia)]] |
|||
[[sl:Prometej]] |
|||
[[sr:Прометеј]] |
|||
[[sv:Prometheus]] |
|||
[[th:พรอมิธีเอิส]] |
|||
[[tl:Prometeo]] |
|||
[[tr:Prometheus]] |
|||
[[uk:Прометей (міфологія)]] |
|||
[[ur:پرومیتھیس]] |
|||
[[vi:Prometheus]] |
|||
[[zh:普罗米修斯]] |
Revisión de 19:06 7 Mar 2013
Ena mitologia griega, Prometeu [pɾomeˈtew] (en griegu Προμεθεύς [promeˈthews] «previsión») hue unu los sieti Titanis, criaol i amanti la umaniá.
Parentescu
Prometeu hue iju de Japetu (sigún algotras versionis del giganti Uromidonti) i la nimfa Climena. Los sus germanus huerun Epimeteu, Alanti i Menéciu. Hue pairi de Ducalion junta Celenu.
Atributus
Prometeu hue enventol el taladru huegu i de tolas artis cevilizantis.
Mitus
Engañu a Zeus
En estuviendu en una quimera por qué cachus del toru sacrificau pretenecia a los diosis i qué a los ombris, Prometeu hue llamau cumu álbitru. Assinque solló i ataraçó un toru, cuya piel cosió hiziendu dos borsas. En una d'ellas metió la carni, encultá en baju el estógamu, i en otra el rebotallu conos güesus i la grassa. Quandu Zeu hue a ligil entre dambas a dos borsas, fijandu-se nel pelitasqui, se queó cona borsa que tenia las escarpícias. Endinau con Prometeu, que endespues de entruchilá-le s’estava riyendu, lo castigó, privandu a los ombris del huegu.
Robu el huegu el Olimpu
Endespues de castigal Zeu a los ombris a que comiessin la carni crua, Prometeu ruegó a Atenea que le dejara entral-se nel Olimpu ascodichas. Endrentu prendió un fachu alampandu un cachu de carvón que pusu nel güecu el tallu dun cañiherru grandi, que por ardel despacinu era mu acorriu a los ombris pa caliental-se i alumbral-se.
Encaenamientu Prometeu
Comu castigu, Zeu mandó a Efestu crial una mujel barru, Pandora. Esti sel hue entriegau a Epimeteu comu daiva. No estanti, Prometeu anteriol le dio el avisiju. El germanu rehusó a la mujel i Zeu, aperrengau, mandó que encaenaran a Prometeu enas montañas el Cáucasu. Pallí, el bienhechol la umaniá hue condenau a qu’un butri l’esgarrara el su higau de dia, golviendu-le a crecel de nochi. Es soná ena literatura griega l’obra d’Esquilu, Prometeu encaenau.
Liberaeru
Angunas versionis hazin comu liberaol a Eracli, quien, en viajandu pal Jardín las Espéridis, hundeó una frecha pal butri. Zeu nu quiju castigal otra vezi a Prometeu por sel su iju Eracli quien lo salvó.
Relacion con otras culturas
Prometeu atija con el dios babilóniu Ea, criaol dun superombri cona sangri de Kingu, a la escontra d'Aruru que bichó un ombri barru. Prometeu tien relacion cona parabra sáscrita pramantha «esvástica», símbolu el sol quandu está canteau pa la derecha en numerosas culturas.
Bibliografia
- Esquilo, Tragedias, trad. B. Perea, Mairil, Gredos, 1982.
- Graves, R., Los mitos griegos, Barcelona, RBA, 2005.
- Hesíodo, Obras y fragmentos, trad. A. Pérez Jiménez y A. Martínez Díez, Mairil, Gredos, 1982.