Dialeutu eólicu

El eólicu era dialeutu el griegu palrau ena zona nororiental los antíguus territórius elenus i al norti la costa minorasiática i en Lesbu.

Mapa los dialeutus griegus antíguus

Domiñus

Enantis la llegá los hónius a la costa anatólia, los eólius se bian destendiu dendi Tessália hata pa Lesbu, Quiu, Esmirna i las Clazómenas, pal sigru IX e. C., hincandu la su palra i costumbris. La huerça destus sítius esprimentarun una contaminación con el hóniu que sedria el dialeutu griegu predominanti nel Eheu i ena costa anatólia, ecetuandu Tessália, nel continenti. Allina conselvó rasgus arcaizantis que se perdierun enas islas u en Ásia. Hunta el Ática, ena zona beócia se destendió tamién el eólicu, que queó cumu encravi lingüísticu entri palrantis hónicus i dóricus.

Desti heitu, los tres prencipalis sugrupus dialeutalis enos que se devii el eólicu son el tessáliu, el beóciu i el lésbiu, huendu los dos primerus continentalis. Foneticamenti dessistin angunas deferéncias entri el eólicu continental i el isleñu. El tessáliu es mas arcaicu i conselva sin assibilal el grupu –τι i conselva sin volucional el grupu -νσ- (tess. πάνσα, lesb. παῖσα). Μorfolohicamenti, el henitivu que se queó nel continenti hue –οιο~οι. Sintaticamenti, se conselvó la preposición ἐν + acusativu, frenti al ἐς~εἰς lésbiu.

Eolismus se topan en Omeru i puetas qu'escrebierun nesti dialeutu huerun Safu u Alceu.

Rasgus fonéticus

La fonética desti dialeutu se caraiteriza pol lenicismu que da lugal a numirosas assimilacionis i perda sonis, contracionis hueraparti dotras particulariais que nu se conselvan notrus dialeutus.

• Redución grupus consonánticus:

— λλ > λ: ἐπασχάλαντες. — σθλ > σλ: ἔσλον. — γν > ν: γινώσκοντες.

• Assimilación grupus consonánticus líquia + σ u líquia + líquia: ἐμμί < *ἐσμί (át. εἰμί), στέλλω < *στέλνω.
• Prefihu κατ- "κατα-" con assimilación la dental: κακχέω (át. καταχέω).
• Volución el grupu induropeu *k^w + vocal palatal en π: πέμπε < *penk^we (át. πέντε), πέσυρες (át. τέτταρες).
• Perda aspiración enicial u silosi: ὤρα (át. ὥρα), ὔπα (át. ὑπό), Ἐλένα (át. Ἑλένη).
• Retrotación el acentu, de mó que parabras que son ossítonas u barítonas passan el su acentu a la penúrtima u antipenúrtima sílaba: ἴρος (át. ἱερός).

Rasgus morfolóhicus

• Desinéncia -ην enos infitivus (át. -ειν): ἔλθην (át. ἐλθεῖν), λάσην (át. λήσειν).
• Desinéncia –ισι nel dativu prural (át. -ις): συμφόραισι.
• Desinéncia -εσσι nel dativu prural la tercel declinación (át. -σι): πάιδεσσι (át. παισί).
• Prefihu αἰμι- (át. ἡμι-): αἰμίθεος (át. ἡμίθεος).
• Henitivu prural temas en –α contratus en ᾱ (át. -ῶν): ξάνθᾱν < *ξάνθαων (át. ξανθῶν).
• Acusativu prural el pronombri primel pressona ἄμμε (át. ἡμᾶς).
• Desinéncia particípiu prefetu –ων: γεγόνων, -οντος.

Sintassi

A la escontra dotrus dialeutus, el eólicu prefieri costruil el patronímicu pol mé dun ahetivu derivau del nombri i non con el henitivu del mesmu, lo qual supón un rasgu arcaizanti: Φίλων Τιμάνδρειος i non Τιμάνδρου "Filón Timandreu" i non "el de Timandru".

Preposicionis, conhuncionis, alvérbius

• ὔπα (át. ὑπό): "bahu".
• πότα (át. ποτέ): "una ves paí".
• αἰ (át. εἰ): "si".
• κε(ν) (át. ἀν): "quiziá".
• πρές (át. πρός): "pa".

Nombris

• πτέρυξ (át. πτερόν) "ala".
• ἴρος (át. ἱερός) "sagrau".

Verbus

• γίνυμαι (át. γίγνομαι) "nacel".