Píndaru

Dendi Güiquipeya

Píndaru (en gr. Πίνδαρος) hue un compositol griegu, autol d’obras coralis.

Cópia romana un bustu griegu Píndaru

Via[Edital | Editá'l códigu]

Los endirguis tocantis a la via el compositol son resbalizus i anegóticus. Se puei froreal dentri las destintas vias bizantinas datus mas u menus atinaus. Píndaru tuvu nacéncia enas Cinoscéfalas, puebru nu mu largu de Teba ena olimpiá 65 (pal 518~522 e. C.). Desciendi duna família aristócrata, cuyu pairi hue Pagonda (u Pagónida) u quiziá Daifantu i su mairi Clionici u quiziá Mirtu, hormi a las huentis.

De nuevu compretó los estuyus pa las Atenas, embahu los endirguis musicalis Agatocli. Nel 498 compusu la su primel oda pa los Alévadas tessálius. Dendi altuencis, acontinó trebahandu nel componieru pieças d’ocassión pa famílias de quartus pol tol territóriu griegu. Avezis, estu le llevó a estal restiranti entri unas ciais i otras que se llevaban mal políticamenti. El su ofíciu era el componieru obras conmemorativas con ocassión duna vitória alética, un intierru, fiestas relihosas i mas paí. El componieru suponia tamién la direición un coru i la música, lo qual prehisaba dun gran capital. Anque pol su ofíciu podria bel viahau tantu, nu paici que huera siu assina en verdá, puyendu dal diretrizis básicas cola obra escrita. Con tó i con essu, vesitó los prencipalis focus deportivus griegus —Delfus, Olímpia, Nemea—, amás de Siracusas pol envitación Yerón.

Se convoó con Megaclea cona que tuvu tres ihus, dos hembras i un varón: Protómaca, Umeti i Daifantu. La nombreria Píndaru se destendió polos confinis el mundu griegu, huendu enclusu conviau pol tiranu las Siracusas, Yerón, epoca ena que arcançaria la su mayol reputación. Assina sedria quandu Alehandru el Grandi, en arramplandu con tola Beócia, nu premitió esçaleal la casa Píndaru ni tapocu matal a dengunu los sus descendientis.

Píndaru murió de viehu en Argu quandu tinia unus 80 añus. La anegóta la su muerti, refiria enas vias bizantinas, dis que murió arrecucau enos braçus el moçarangüelu que l’alegraba los úrtimus dias, nel teatru.

Obra[Edital | Editá'l códigu]

De la produción el beóciu namás se conselvó la parti escrita, es izil, que nu se trasmitió hunta la canción ni los endirguis musicalis ni la coreografia. Desti heitu, los alehandrinus —quien s’encargarun d’enharetal el material sobrivivienti— namás atoparun puemas. Los filólogus alehandrinus hizun onzi librus enos qualus s’arrepartierun los testus tocantis a curtus:

  • Inus.
  • Peanis.
  • Ditirambus: en dos librus.
  • Prosódia: en librus.
  • Parténius: en tres librus.
  • Cantus dança: en dos librus.

Los tocantis a ombris, mas particularis, los deviyerun en:

  • Alabáncias.
  • Gorigoris.
  • Cantus vitória.

De tó esta produción apeninas se conselvan los Cantus vitória abati enterinus, ara, del restu, namás ain cachinus, angunus de ciertu largol.

Los Cantus vitória son velallí cancionis que celebran las vitórias aléticas enos destintus huegus olímpicus hechus pola antígua Grécia. Se deviin sigún el lugal andi acontecierun essas vitórias de mó qu’ain cantus olímpicus, píticus, nemeus i ísmicus.

  • Cantus olímpicus u Olímpicas. Huegus Olímpia, en onol a Zeu olímpicu. Son un total de 14.
  • Cantus píticus u Píticas. Huegus los Delfus, en onol a Apolu pítiu. Son 12 cancionis.
  • Cantus nemeus u Nemeas. Huegus Nemea, en onol tamién a Zeu. Son 11.
  • Cantus ísmicus u Ísmicas. Huegus el Ismu Corintu, en onol a Posidón. Son 8.

Las cancionis vitória alcibin tamién el nombri d’odas. La composición destas se destribui en triadas, es izil, seqüéncias de velsus compuestus puna estrutura trimembri. Ca triada se holma duna estrofa, una antistrofa i afechandu, un epodu. Las odas están escrebias en dialeutu dóricu, palraeru própiu el héniru líricu coral.

Abreviaturas[Edital | Editá'l códigu]

Hormi al catálogu autoris i obras el Liddell-Scott, esti autol alcibi l’abreviación el nombri latinu Pindarus "Pi.". Las sus obras tien las abreviaturas qu’acontinan:

  • Olympian: O.
  • Pythian: P.
  • Nemean: N.
  • Isthmian: I.
  • Fragmenta: Fr.
  • Dithyrambi: Dith. Oxy (del papiru ossirrincu 1604).
  • Paeanes: Pae.
  • Parthenia: Parth.

Bibliografia[Edital | Editá'l códigu]

Píndaro, Odas y fragmentos, trad. i notas A. Ortega, introd. E. Ruiz Yamuza, Gredos, Mairil, 1982.