Aratu

Dendi Güiquipeya
Arato
Enhormación pressonal
Nacencia c. 315 a. C. Ver y modificar los datos en Wikidata
Solos (Cilicia) Ver y modificar los datos en Wikidata
Muerti c. 240 a. C. Ver y modificar los datos en Wikidata
Enhormación profissional
Oficiu Poeta, astrónomo y escrevienti Ver y modificar los datos en Wikidata

Aratu (en griegu Ἄρατος) hue meicu, pueta i auleta griegu, autol los Φαινόμενα.

Biografía[Edital | Editá'l códigu]

Aratu tuvu nacéncia ena ciá cilícia de los Solus (veleί el sobrinombri ὁ Σολεύς) 310 e. C., coetanu de Calímacu i Teócritu. Su pairi hue Atenodoru i su mairi Letófila, Delitófila u Letodora, sigún las huentis. Tres helmanus ubu: Miri, Calonda i Atenodoru. Esta família era inlustri u, a lo menus, de quartus.

Dalcuerdu conas huentis, Aratu estuyó de moçu enas Atenas, embahu los endirguis Perseu (pensaol estoicu) i de Dionisiu d’Eraclea, quien le deprendió crítica la épica i matemáticas. El su labutu hue de correición los testus oméricus, apreparandu eicionis la Iliada i la Odissea, en Pela i Síria al respetivi. Tamién ubu de sel estuyosu los testus esiodeus polo que s’espiga de la su obra.

Aratu aballó pa Macedónia, a la corti el rei Antígonu II, andi consiguió una garnacha cumu pueta áulicu. Allina veloí s’ahuntó con Menécrati, Menedemu i Timón de Fliunti. Compusu pa las voas Antígonu con Fila el Inu a Pan, pal 276 e. C. Tras estu, el rei macedóniu l’envitó a avial un puema astronómicu cohiendu lo escrebiu pol Udossu: los Φαινόμενα "Cosas que brillan". De qu’escomençarun las envasionis Pirru, rei pal Épiru, Aratu dehuyó p’arrialsi a la corti Antíocu I el Sarvaol. Quiziá anduviera raspahileandu pa Cos, en ca Teócritu, cumu muestran testus el própiu Teócritu i otras huentis i cumu s’entrissaca de ciertus passahis los Φαινόμενα.

Murió pal 240, peru se desconocin las cercustáncias. Tapocu ain enteracionis tocantis a otras ativiais ni a la su via privá.

Obra[Edital | Editá'l códigu]

Phaenomena

Aratu hue un pueta mu prolíficu, llegandu a escrebil prencipalmenti de melecina i astronomia. Conselvás, namás abemus lοs Φαινόμενα i cachininus dotras obras menoris. De heitu astronómicu huerun obras cumu Περὶ ἀνατολῆς "Al tentu el ortu", ᾿Αστρολογία καὶ Ἀστροθεσία "Céncia i postura los astrus" u Κανών "Metru". Se conocin el títulu dangunas obras meicas talas cumu ᾿Ιατρικαὶ δυνάμεις "Facurtais meicas", ᾿Οστολογία "Osteolohia", Σύνθεσις φαρμακών "Composición meicamentus". Tamién escrebió elehias, epigramas i cancionis vitória u epinícius, huera parti el mentau Inu a Pan. El su labutu filolóhicu le llevó a eital una correición la Odissea (Διόρθωσις Ὀδυσσείας). Polo heneral, la su obra se crassifica en astronómica, meica i puemas menoris i obras de héniru inciertu.

Astronómica:

  • Περὶ ἀνατολῆς.
  • ᾿Αστρικῶν ε.
  • Ἀρχὴν Μελέτην Θελξινόην καὶ Ἀοιδήν.
  • Ἀστρολογία καὶ ἀστροθεσία.
  • Διοσημεῖαι.
  • Κανών.

Meica:

  • Ἀνατομή.
  • Ἀνθρωπογονία.
  • Ἰατρικά.
  • Ἰατρικαὶ δυνάμεις.
  • Ὀστολογία.
  • Σύνθεσις φαρμάκων.

Puemas menoris:

  • Ἐλεγεῖα
  • Ἐπιγράμματα.
  • Ἐπικήδειον πρὸς Θεόπροπον.
  • Ἐπικήδειον Κλεομβρότου.
  • Ἐπικήδειον εἰς Μύριν τὸν ἀδελφόν.
  • Ἐπιστολαὶ.
  • Ἠθοποιία.
  • Παίγνια.
  • Εἰς Παυσανίαν τὸν Μακεδόνα.
  • Σκυθικόν.
  • Σπονδοφόροι.
  • ῞Υμνος εἰς Πᾶνα.
  • Εἰς φίλαν.
  • Χαρίτων α.
Aratu viendu la bóvea celesti

Los Φαινόμενα[Edital | Editá'l códigu]

Aratu es sonau pol bel compuestu un largu puema astronómicu-filosóficu entitulau Cosas que brillan, (Φαινόμενα en griegu, avezis traduciu cumu Fenóminus u Apaicionis). L’obra Aratu está escrita al mó didáticu, es izil, gastandu el velsu épicu, heitu que dendi Esiodu se vinia gastandu pa facilital el deprendieru dotrinas que resurtan enteosas pa esprical. El su tema es astronómicu, descritivu, al tentu lo que se ve nel cielu i lo que se carcula a tentu dél.

Albarca el puema 1154 velsus deviius en dos partis dendi antíguu: una primel parti que trataria las apaicionis celestis propiamenti izias (1-732) i otra velaí que bicha los pronósticus (733-1154). Estu hizu que dendi el sigru II e. C. l’obra se trasmitiessi en dos volúmin.

Esta obra hue mu restuyá ena Antigüeá i en tola Eá Meya polos datus i el caraiti filosóficu della. Autoris de renombri cumu Cicerón, Ovídiu, Hermánicu, Varrón Atacinu u Avienu hizun traducionis latinas de l’obra aratea los Φαινόμενα.

Es señalabri el hechu de qu’Aratu huera unu los primerus en postulal la reondés la Tierra, algu tamién assiguraria endispuesinu otru pueta latinu, Maníliu enos sus escritus astronómicus, pallá pal sigru I ed. C.

Abreviaturas[Edital | Editá'l códigu]

Dalcuerdu con el catálogu abreviatura autoris griegus i latinus el Liddell-Scott, Aratu cuenta cona abreviatura Arat. del su nombri latinizau Aratus.

Bibliografia[Edital | Editá'l códigu]

  • Arato, Fenómenos; Gémino, Introducción a los fenómenos, trad. E. Calderón Dorda, Mairil, Gredos, 1993.
  • Liddell H., G., Scott R., A Greek-English Lexicon, Oxford, 1996.
  • Lloyd-Jones, H., Parsons, P., Fragmenta et tituli (d’Aratu), Suplementu elenísticu, Berlin, 1983.