Epictetu

Dendi Güiquipeya
Epicteto
Enhormación pressonal
Nombre en griego antiguo ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ Ver y modificar los datos en Wikidata
Nacencia c. 50 Ver y modificar los datos en Wikidata
Hierápolis (Turquia) Ver y modificar los datos en Wikidata
Muerti 138 Ver y modificar los datos en Wikidata
Nicópolis (Grécia) Ver y modificar los datos en Wikidata
Enhormación profissional
Oficiu Filósofo y escrevienti Ver y modificar los datos en Wikidata
Ária Filosofia Ver y modificar los datos en Wikidata
Movimientu Estoicismo Ver y modificar los datos en Wikidata

Epictetu [epɪthetu] (en griegu Ἐπίκτητος, [epíktɛːtos]) hue un filósofu estoicu, unu los pensaoris mas enfruyentis el sigru I i II el Empériu Romanu.

Via[Edital | Editá'l códigu]

Epictetu tuvu nacéncia pa metá el sigru I ena localiá frígia de Ierópoli (ogañu conociu comu Pamukkale), seguramenti en el senu una família escrava.

De mu zagalinu, aballó a Roma i dengún datu avemus tocanti a la infáncia d'esti filósofu. Las primeras enteracionis que se tienin son ya de la su via moçu comu escravu el romanu Epafroditu, libertu el emperaol Nerón. En baju Epafroditu, el huturu filósofu acebió un tratu própiu dun escravu, anque tuvu ciertas libertais. Puu assestil a las licionis Musóniu Rufu, allina en Roma, de má que plontinu alquirió maera estoica.

S’inora quándu, pero a la final el su amu le conceyó la libertá. Endespues de vel deprendiu las enseñanças Musóniu, Epictetu hundó una escuela filosófica ena capital el Empériu lo suficientimenti enportanti comu pa encluí-lo entre los filósofus avientaus por mó el decretu que sacó Nerón. Tuvu qu’ahuyil a Nicópoli, en el Épiru, ciá rezienti, andi hundó otra escuela que tuvu mucha nombreria ena Antigüeá. Zagalis i enteressaus ena matéria de tolos lugaris el Empériu acuian a oyel los endilguis en griegu de Epictetu. Allí leyia i entrepetava los testus los prencipalis estoicus la Vieja Estoa comu Crisipu o Cleanti.

No llegó a tenel família, enque poquinu enantis de moril sacó de la güerfandá al muchachu dun amigu i consiguió una mujel de cria. El su estilu via era mu sóbriu, sin lujus, ni estrebejilis, ni comoiais. Murió enantis de hazel-se emperaol Marcu Uréliu, entre el 120 i el 130, en Nicópoli.

Obra[Edital | Editá'l códigu]

Eición bilíngüi el Enchiridion, 1683.

Las dos obras prencipalis que se conselvan d'esti filósofu estoicu son el Ἐγχειρίδιον i las Dissertationes ab Arriano. Ambas i dos son produtus los apuntis del su discípulu Arrianu.

El Ἐγχεριδίον o Manualinu es un epítomi las Dissertacionis en el que de horma mu concissa i crara se espón los prencipalis prencípius que defendia el maestru. L’obrina venia acompañá duna cartina-prólogu ena que a lo vistu Arrianu assegurava la su utoria i que le dedicava el tratainu a un Messalinu paí. Por desgrácia, essa carta no se conselva.

Alogu, las Dissertacionis son los apuntis que tenia Arrianu del su maestru i que plontinu, i sin el su premissu, escomençarun a andurreal paí. L’obra albarcava ochu librus, de los que namás avemus quatru. En ellus s’arrecogi la dotrina Epictetu de horma chana, prencipalmenti aquellas cosas polas que campeava el filósofu: comentárius engeniosus, senténcias, ironias, etc. Los quairus que pranta son de cordialiá, andi s’alvierti el umanismu i familiariá Epictetu enas sus crassis.

Estus escritus huerun de mucha enportáncia ena estória la filosofia i la literatura. A quien mas enfruyó en el su pensaeru hue a Marcu Uréliu, filósofu i emperaol Roma endespues de Antoninu Piu, quien lo conoció por mó Rústicu.

Abreviaturas[Edital | Editá'l códigu]

D'acuerdu con el Liddell-Scott, esti utol tien l’abreviatura Epict. del su nombri latinizau Epictetus. Las sus obras tienin vé-la equí estas abreviaturas:

  • Enchiridion: Ench.
  • Gnomologium: Gnom.
  • Fragmenta: Fr.

Bibliografia[Edital | Editá'l códigu]

  • Epicteto, Manual. Disertaciones por Arriano, trad. P. Ortiz García, Mairil, Gredos, 1982.
  • Liddell H., G., Scott R., A Greek-English Lexicon, Oxford, 1996.

Atijus[Edital | Editá'l códigu]

  • En Commons ai conteníu multimedia sobre Epictetu.


Estoicismu

Vieja Estoa: Zenon de Cítiu · Perseu · Aristó · Esferu · Erilu · Cleanti · Crisipu · Zenón de Tarsu · Crati de Malu · Diógeni de Babilónia · Apolodoru · Antípatru de Tarsu


Estoa Meya: Panéciu · Dárdanu · Nesarcu · Écatu · Posidóniu · Diódotu · Géminu · Antípatru de Tiru · Atenodoru de Caná


Estoa tardia: Séneca · Cornutu · Musóniu Rufu · Ufrati  · Cleomedi · Epitetu · Ierocli · Sestu de Queronea · Rústicu · Marcu Uréliu · Apolóniu de Calcedónia


Guipal mas endirguis al tentu...